Indications Géographiques Araştırma Raporu

 Coğrafi İşaretler / Indications Géographiques

Anıl SAYGI

Aybike Şevval ULUDAĞ

Mehmet Onur CAN

TRIN363 Fransızca Türkçe Teknik Çeviri

Emine BOGENÇ DEMİREL

2022-23 Güz Dönemi

Coğrafi İşaret

Coğrafi işaret, tüketiciler için ürünün kaynağını, karakteristik özelliklerini ve ürünün söz konusu karakteristik özellikleri ile coğrafi alan arasındaki bağlantıyı gösteren ve garanti eden kalite işaretidir. Coğrafi işaret tescili ile kalitesi, gelenekselliği, yöreden elde edilen hammaddesi ile yerel niteliklere bağlı olarak belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunması sağlanır.

Coğrafi işaret 

Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren işarettir. Coğrafi işaretler, menşe adı ya da mahreç işareti olarak tescil edilir. Gıda, tarım, maden, el sanatları, sanayi ürünleri coğrafi işaret tesciline konu olabilir.

Menşe adı

Bir ürünün, tüm veya esas nitelikleri belirli bir coğrafi alana ait doğal ve beşeri unsurlardan kaynaklanıyorsa bu durumdaki coğrafi işaretlere “menşe adı” denir. Ürünün üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümünün belirlenen coğrafi alanın sınırları içinde gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu çerçevede menşe adı olarak tescil edilen coğrafi işaretlerin kaynaklandıkları yöre ile bağları çok kuvvetlidir. 

Mahreç işareti 

Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibarıyla belirli bir coğrafi alan ile özdeşleşmiş olan; üretim, işleme ya da diğer işlemlerinden en az birinin belirlenmiş coğrafi alan içinde gerçekleşmesi gereken ürünlerin konu olduğu coğrafi işaretlere “mahreç işareti” denir. Hammaddesi veya üretim, işleme aşamalarından bir tanesi yörede gerçekleşen bir ürün mahreç işareti olarak tescillendiğinde diğer üretim ve işleme aşamaları kaynaklandığı yöre dışında da gerçekleştirilebilir.

Örnek vermek gerekirse Elazığ Boğazkere Üzümü Elazığ sınırları içerisinde, o bölgenin doğal ve beşeri unsurları ile yetiştiği için menşe adı coğrafi işaretini almıştır. Öte yandan, Elazığ Menengiç Kahvesi’nin çekirdekleri Elazığ’ın doğal koşulları altında yetişmiş olsa da üretimin farklı aşamaları farklı bölgelerde gerçekleşebileceği için mahreç işareti almıştır.

Elazığ Boğazkere Üzümü Elazığ Menengiç Kahvesi

Türkiye’de Coğrafi İşaret

Türkiye’de coğrafi işaretler T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından verilmekte ve korunmaktadır. Coğrafi işaret başvurusunda bulunmak için Başvurunu yapanın kimliğine ilişkin bilgiler, coğrafi işaretin menşe adı veya mahreç işaretlerinden hangisine uygun olduğuna ilişkin açıklama, ürün grubuna ilişkin bilgi, coğrafi işaret tanımına uygunluğu kanıtlayan bilgi ve belgeler, coğrafi alana ilişkin bilgi, ürünün tanımı, ürünün ve gerekiyorsa hammaddesinin fiziksel, kimyasal, mikrobiyolojik ve duyusal özelliklerini açıklayan bilgi ve belgeler, üretim metoduna ve varsa söz konusu ürüne özelliğini veren yerel üretim teknikleri ile usul ve adetlere ilişkin bilgi ve belgeler, coğrafi işaret tanımı kapsamında coğrafi işaret tesciline konu olan ürünün niteliğinin, ününün veya diğer özelliklerinin söz konusu coğrafi alan ile bağlantısını kanıtlayan bilgi ve belgeler, ürünün söz konusu coğrafi alandaki tarihsel geçmişine ilişkin bilgi ve belgeler, denetim biçimini ayrıntılı olarak açıklayan bilgi ve belgeler ve örnek denetim tutanağı, coğrafi işaretin kullanım biçimi ve varsa etiketleme ve ambalajlama usullerini açıklayan bilgiler ve başvuru ücreti gereklidir.

Indication Géographique

Une indication géographique est un signe utilisé sur des produits qui ont une origine géographique précise et qui possèdent des qualités, une notoriété ou des caractères essentiellement dus à ce lieu d’origine. Pour pouvoir être considéré comme une indication géographique, un signe doit permettre de déterminer qu’un produit est originaire d’un lieu donné.  De plus, les qualités, les caractères ou la notoriété du produit doivent être dus essentiellement au lieu d’origine.  Les qualités étant fonction du lieu géographique de fabrication ou de production, il existe un lien évident entre le produit et son lieu de production ou de fabrication d’origine.

Les indications géographiques dans France

Pourquoi les indications géographiques doivent-elles être protégées?

Pour les consommateurs, les indications géographiques servent à déterminer l’origine et la qualité des produits. Bon nombre d’entre elles ont acquis une renommée importante qui, faute d’être protégée de la façon appropriée, peut faire l’objet de fausses déclarations de la part d’opérateurs commerciaux malhonnêtes. L’utilisation abusive des indications géographiques par des tiers non autorisés est préjudiciable aux consommateurs et aux producteurs légitimes. Les consommateurs sont trompés et conduits à croire qu’ils achètent un produit authentique présentant des qualités et des caractères précis alors qu’ils acquièrent en fait une imitation. Les producteurs légitimes perdent le bénéfice d’opérations commerciales lucratives et il est porté atteinte à la renommée de leurs produits.

Quelle est la différence entre une indication géographique et une marque?

Une marque est un signe utilisé par une entreprise pour distinguer ses produits et ses services de ceux d’autres entreprises. Elle confère à son propriétaire le droit d’empêcher des tiers d’u tiliser la marque. Une marque est souvent constituée d’un nom ou d’un élément fantaisie ou arbitraire. En se rapportant à l’indication géographique, les consommateurs savent qu’un produit provient de tel ou tel lieu et possède certains caractères qui sont dus au lieu de production. Elle peut être utilisée par tous les producteurs dont les produits ont pour origine le lieu désigné par l’indication géographique et possèdent les qualités spécifiées. Contrairement à la marque, le nom utilisé comme indication géographique sera généralement prédéterminé par le nom du lieu de production.

Kaynakça

Türkiye'nin coğrafi i̇şaretleri. Coğrafi İşaret Platformu. (2018). 3 Ekim 2022 tarihinde https://ci.turkpatent.gov.tr/anasayfa’dan alındı.

Organisation Mondiale de la Propriété Intellectuelle. (2022). À propos des indications géographiques. 3 Ekim 2022 tarihinde https://www.wipo.int/geo_indications/fr/about.html’dan alındı.